Royalti, (Royalty).
Devlet hissesi,
Telif hakkı ücreti.
Royalty veya Royalti kelimesi sözlükte redevans terimine karşılık gelmek üzere tanımlanmıştır. Tanımda şu ifadelere yer verilmiştir; Bir berat, lisans hakkı veya ticarî marka sahibinin bunu devrettiği firmalardan aldığı maddî karşılık. Buna göre, royalty, sanayi, ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi, firmaların sahip oldukları hakların üçüncü kişilere devredilmesi karşılığında alınan bedel anlamında kullanılmaktadır.
Royalty, sanayi, ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi, firmaların sahip oldukları hakların üçüncü kişilere devredilmesi karşılığında alınan bedel anlamında kullanılmaktadır.madencilik ve petrol sektöründe bulunan “royalty” kavramı sektörde “imtiyaz”, “imtiyaz payı” ve “devlet hissesi” anlamlarında kullanılmaktadır. Bu niteliğiyle petrol üretimi yapan şirketlerin devletten aldığı imtiyaz karşılığında devlete ödediği pay royalty olarak nitelendirilmektedir. Devlete ödenen pay yapılan petrol üretiminin paylaşımını sağlayan royalty anlaşması ile sağlanmakta ve bu pay üretilen petrolün toplam miktarı üzerinden hesaplanmaktadır. Dolayısıyla, royalty bir çeşit imtiyaz uygulamasıdır ve uygulamaya imkan veren anlaşma da “üretim paylaşım anlaşması” olarak hukuk literatüründe yer almaktadır. İmtiyaz payı sahibi petrol şirketi tarafından ödenen bu pay kanunlara göre ödendiği için şirketler açısından maliyet unsurudur. Dolayısıyla ticari kârın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir. “Royalty, maden işletmek için mülk sahibine verilen hisse; imtiyaz veya berat ücreti, telif hakkı; ‘royalty interest’ kavramı ise, maden hisse senedi faizi anlamında kullanılmıştır”. “Royalty, mülk sahibine verilen işletme payı; bir kitabın yayımlanmasından sonra yazarına verilen pay; hak sahibine verilen pay” anlamında kullanılmıştır11. “Royalty, lisans sahibine, devrettiği lisans hakkı nedeniyle, lisans alan tarafından ödenen bedeldir”.
Royalty, hukuk dilinde kelime anlamı itibariyle; maden çıkartma hakkını kullanmak için bir madenin veya arazinin sahibine ödenen, işletme hakkı ücreti, royalti, telif hakkı, patent ücreti, kiralama hakkı, kullanma hakkı, özel izin hakkı, ayrıcalık hakkı, işletme özel izni (işletme mezuniyeti lisansın istimali); “royalty agreement”, işletme özel izin anlaşması, işletme mezuniyeti mukavelenamesi; “royalty fees”, telif ücretleri; “royalty interest”, patent (redevans) faizi, maden hisse senedi faizi; “royalty rent”, imtiyaz kirası; “royalty tax”, telif ücreti vergisi olarak kullanılmaktadır.
