"Balon Balığı" da denilen ve Japon mutfağının en seçkin yiyeceklerinden biri olan çok zehirli bir balık ...

Fugu,
Tobi,
Toado,

Balon Balığı ya da Japonca “fugu“, 

Balon Balığı (Lagocephalus sceleratus)

Birçoğu denizde yaşayan 90 kadar balık türüne, bir tehlike karşısında havayı ya da suyu içlerine çekerek balon gibi şiştikleri için balonbalığı denir. Sıcak ve ılıman bölgelerde dağılmış olan bu balıklar Güney Afrika'da tobi, Avustralya'da toado, Japonya'da fugu gibi yerel adlarla tanınır.

En irisi 90 cm uzunluğunda olan balonba-lıklarından birçoğunun derisi dikenlerle kaplı olduğundan, şiştikleri zaman bir iğnedenliği ya da kirpiyi andırırlar. Ayrıca türlerden çoğu zehirlidir. Tetraodontoksin denen bu çok güçlü zehir balığın özellikle karaciğerinde, bağırsaklarında ve kanında yoğunlaşmıştır. Buna karşın Japonlar, özel olarak eğitilmiş aşçıların pişirdiği fugu balığını çok severek yerler. Balonbalıklarının dişleri birbiriyle kaynaşa­rak bir gaga biçimini almıştır. Bu yüzden, yumuşakçaların ve kabukluların kabuklarını kırabilir, mercan öbeklerinden parça kopara­bilirler. 

Yüzgeçlerini hafifçe dalgalandırarak süzülür gibi ağır ağır yüzen balonbalıklarına daha çok haliçlerin sığ ve ılık sularında, mercan kayalıklarının yakınında ve deniz diplerindeki bitkilerin arasında rastlanır. Bazı türleri de az tuzlu ve tatlı sularda yaşar. 

Güneydoğu Asya' da yaşayan balonbalığının (Tetraodon cutcutia) sırtı koyu yeşil üstü­ne açık renk lekeli, gövdesinin yan bölümleri sarımsı, karnı ise beyazdır. Bu balık, akvar­yumlarda üretilebilen çok az sayıdaki balonbalıklarından biridir. Süveyş Kanalı' nın açılmasından sonra Akdeniz'e kadar sokulan balonbalıklarının birkaç türü, Ege'nin güneyi­ne kadar uzanan sıcak kesimlerde de bulunur. Balonbalıklarıyla akraba olan sivri burunlu balonbalıkları da ürktüklerinde gövdelerini yusyuvarlak şişirebilir. Burunları uzun ve sivri olan bu balıkların boyu 20 santimetreyi geçmez.

Balon balığı genelde deniz avcılarımızın sık olamasada arada bir yakaladığı balık cinsidir. Araştırılan bilgilere göre bazıları hiç  yenilmemesini tavsiye ediyor bir kısmıda iyice temizlendikten sonra yenilebilir diye açıklama yapıyorlar ama Japonların fugu dediği bu balık cinsini Japonya' daki en iyi aşcılar dahi bu baliğin yenmemesini tavsiye etmislerdir.

Bu balık çiğ şahane olur. Küçükse fileto çıkmayacaksa kızartmaya yakışır. Ama filetoluk, etli butlu, bir büyüklükteyse, kızartıp mundar edilmemek gerekir. Filetosu çıkarılabilecek kadar büyükse çiğ halde ya da shabu shabu olarak yenilmelidir. 
Japonya’da Yamaguchi vilayeti, özellikle Shimonoseki ilçesi, bu balıkların üretimi ve pazarlanması konusunda nam salmıştır. Nagoya civarında da üreticisi-balıkçısı olsa da pazarın aslan payı Shimonoseki Dalyan Balıkçısı’ nındır.

Büyük servis tabaklarına ince ince, neredeyse yarı saydam halde, dilimlenmiş ve özenle bir geometrik desen oluşturacak şekilde dizilmiş yüksek kalite tora fugu bir ikram şaheseridir.

Yanında gelen yeşil soğan, soya sos, öğütülmüş kırmızı biber ve pirinç sirkesinden yapılma, ponzu adı verilen sosa batırılarak yenir. Ayıptır söylemesi tadı güzeldir evet ama kendine aşık edecek kadar da değildir.

Sanırım pahalı olmasına sebep az bulunması, Shimonosekili balıkçılar mafyası, güzel olduğu mevsimin kısa sürmesi, üçkağıtçı lokantalar ve işi bilen aşçıların işgüzarlığındandır.

Deneyimli ellerden çıktığından bu balığın zehri umrumda bile değilse de tadılması gereken asıl lezzet, sıcak fugu hire-zake (hirezake: balık yüzgeci ile tatlandırılmış pirinç rakısı) içinde yapılan fugu shabu shabu’ dur. 






Kaynakça, 
MsXLabs.org & Temel Britannica