Elam Krallığı’nın başkenti...

Sus,
Susa,


İlk Çağ’da, Elam Krallığı, Mezopotamya’ da Dicle Nehri’ nin batısında, Sümer Ülkesinin doğusunda bir bölgede kurulmuştur. Yapılan araştırmalar sonucu bu bölgenin İ.Ö. IV. binden itibaren meskun olduğu anlaşılmıştır. Bölgenin en ünlü ve büyük şehri Sus olup krallığın başkentidir. Elam dili (Elamca) Asya kökenlidir.   

Diğer şehirleri;

Avan,

Ansan,

Simaş,

 Sus bölgesi, siyasi bakımdan İran, coğrafî bakımdan Mezopotamya Ovasını kapsaması nedeniyle, çeşitli yerlerden gelen kültürlerden, büyük ölçüde etkilenmesine yol açmıştır. Yarı efsanevi metinlerde III. binyıldan başlayarak Elamlıların adı geçer. Avan Hanedanı’ ndan iki Elamlı kral Akad Kralı Sargon’a karşı savaştılar (2800 yılları). 

Sus’ ta daha sonra Akad egemenliği kuruldu, bundan sonra da krallık Simaş hanedanına geçti. I. Babil hanedanı devrinde ülke Sukkal’ lar (yüksek komiserler) tarafından yönetildi. Bu rejim Kassit istilasıyla sona erdi ve Elam, birkaç yüzyıl boyunca tarihten silindi. Elam Kralı Hurpatila, Kassitleri Babil’den atmayı başardı (İ.Ö. 1340 dolayları). Elam, Kassit Kralı Kurigalzu tarafından Babil ülkesine eklendiyse de yeniden bağımsızlığına kavuştu. Daha sonra, Asurluların egemenliği altına girdi. İ.Ö. 1150-820 arasındaki karanlık dönemden sonra, adı bilinen ilk Yeni-Elam Kralı Humban-Nugaş, II. Sargon’u bozguna uğrattı.   

Asurlular ile yapılan savaşlara son vermek istendiyse de halk Babil ve Asur yanlıları olarak ikiye ayrıldı. Elam kralları birbiri ardınca tahttan indirildi ve ülke Asurlular tarafından ikiye bölündü. Yapılan savaşlarda Asurlular Elam’a girerek, Pers sınırlarına kadar ilerlediler. Daha sonra Akamanışların egemenliği altına giren Elam halkı, I. Dara zamanında ayaklandı.   

İskender’in fethine kadar Pers İmparatorluğu’nun satraplıklarından biri olarak kaldı. Ülke 312′de Selevkos tarafından işgal edildi. Elam’da baştanrı, gök tanrısı olan Şamas’ tı. Elamlılar Sümerlerle ilişki kuran kavimlerin başında gelmekteydi. Sanat alanında Sümer ve Keldani sanatlarına yakın olan Elamlılarda çömlek, kabartma, heykel ve madenî eşya (silah) yapımı gelişmiştir.