Amilaz, (Fr. amylase, İng. amylase ).
Nişastayı parçalayarak şekere çeviren bir enzim.
Polisakkaritlerdeki α-1,4-glukozidik bağların hidrolizini katalizleyen, nişastayı parçalayarak glikoz ve maltoza çeviren hidrolaz sınıfından bir enzim.
Yunanca amylon = nişasta demektir.
Nişasta, farin veya amidon, suda çözünmeyen, kompleks bir karbonhidrat. Bitkiler tarafından fazla glikozu depolamak için kullanılır.
Çoğunlukla tahıllardan ve patatesten elde edilen tatsız ve kokusuz bir tozdur.hayvanlarda ise besinlerle alınan nişasta sindirim sisteminde hidrolize uğrayarak glikoz birimlerine ayrılıp kana geçebilecek duruma gelir. Mısır, bakla, fıstık, fındık, patates, pirinç buğday gibi besinlerde yüksek oranda nişasta bulunmaktadır. Bu besinlerin sindirilmesi amilaz sayesinde gerçekleşmektedir. Amilaz sayesinde başlayan sindirim, bağırsaklara kadar devam eder ve orada son bulur.
Amilazın üretiminin en fazla olduğu yer pankreas olmakla birlikte akciğer, yumurtalık, tükürük bezleri ve böbreklerde de az oranda üretilmektedir. Vücudumuzda bulunan sayısız enzimden sadece bir tanesi olan Amilaz, vücudun doğası gereği idrarda ve kanda belli bir miktarda bulunmaktadır.
Amilaz değerinin yüksek olması demek bir hastalığın belirtisi olması demek değildir. Kan içinde bulunan amilaz miktarının üçte biri pankreasta, geri kalanı ise de tükürük bezlerinde bulunmaktadır. Amilazın pankreastan ilerleyiş yolunda bir tıkanma söz konusu olursa, idrarda bulunan amilaz enzimi ve kan serumundaki amilaz değeri yükselmeye baslar. Amilaz değerinin bu şekilde yükselme seyrine amilaz yüksekliği denmektedir. Amilaz değerinde düşüklüğün bir klinik önemi yoktur.
Normal değeri 60 ila 180 U/L olan amilazın yükselme sebepleri;
Pankreas enzimlerinin üretiminin artırılması için kullanılan ilaçlar
Pankreas salgısını uyarmaya neden olan ilaçların kullanılması
Aspirin, narkotik analjezikler, rifampin, asparajinaz gibi ilaçların kullanılması.
Böbrek yetersizliği
Bağırsaklarda meydana gelen tıkanmalar
Safra kesesinde meydana gelen taslar
Akrep sokması ve ağır seker komaları amilez yüksekliğinin nedenlerinden bazılarıdır
Pankreas enzimlerinin üretiminin artırılması için kullanılan ilaçlar
Pankreas salgısını uyarmaya neden olan ilaçların kullanılması
Aspirin, narkotik analjezikler, rifampin, asparajinaz gibi ilaçların kullanılması.
Böbrek yetersizliği
Bağırsaklarda meydana gelen tıkanmalar
Safra kesesinde meydana gelen taslar
Akrep sokması ve ağır seker komaları amilez yüksekliğinin nedenlerinden bazılarıdır
Kanınızda amilaz düzeyinin yükselmesi halinde tedavi olmak için mutlaka doktora görünmelisiniz. Doktorunuzun yönelteceği tedavi sürecine sadık kalmalısınız. Bunun yanında sigara, alkol, fazla yağlı yiyeceklerden uzak durmalısınız.
Ayrıca doğal bitkilerle tedavide ise,
Ebegümecini ince ince doğrayın ve bir su bardağı soğuk suyun içine koyun ve 12 saat bekletip ertesi gün süzüp için.
Bir kabın içine 1 kasık aynısefa otu, bir kasık civanperçemi, bir kasık ısırgan otunu doğrayıp üzerine bir su bardağı kaynar su dökün ve demlemeye bırakın. Demledikten sonra süzüp için
Amilaz türleri;
Alfa-amilaz; tükürük bezleri ve pankreastan salgılanan, üç veya daha fazla glikoz kalıntısı bulunan polisakkaritlerdeki iç alfa-1->4-glikozidik bağlarının hidrolizini katalizleyerek düz ve dallanmış oligosakkaritlerin oluşumunu sağlayan, nişastayı 7-8 glikoz ünitelik parçalar, maltoz ve az miktarda glikoza kadar parçalayan hidrolaz sınıfından bir enzim. Tükürükteki amilaza pityalin adı verilir.
Beta-amilaz; Nişastanın maltoz birimlerine hidrolizini sağlayan maltta bulunan bitkisel enzim.
Sigma-amilaz; ince bağırsaktan salgılanan nişastayı tamamen glikoza hidrolize eden enzim, AMS.
Kaynakça; http://www.kadin.ca/ ve TDK.
